• Kontrabas/Double Bass

Kontrbas, keman ailesinin en kalın sesli çalgısıdır. Çalgısal dokuya büyük derinlik ve zenginlik kattığı için orkestradaki yeri yaşamsaldır. Zaman zaman orkestrada, bağımsız partileri de seslendirir. Solo kontrbas için çeşitli formlarda birçok eser yazılmıştır. Bu kalın sesli çalgının donuk bir tınısı olmasına karşın, donukluk ona ayrı bir tat verir. Caz müziğinde pizzicato tekniğiyle (teli parmakla çekerek) kontrbastan değerli tınılar elde edilir. Bu şekilde, bir yandan ritmik hareket pekişirken bir yandan da müziğin akışı sağlanmış olur. Günümüzde dört telli ve beş telli olmak üzere iki çeşit kontrbas vardır. Keman ailesinin öteki üyelerinde teller tam beşli aralıklarla akortlanırken kontrbasta tam dörtlü aralıklarla akort edilir. (Mi, La, Re, Sol) Kontrbasın dış görünüşü biraz farklıdır; omuzları düşüktür, akort kulakları ise mekaniktir. Kontrbas notası, viyolonselde olduğu gibi fa anahtarıyla yazılır. Ancak aktarımlı bir çalgı olduğu için notalar bir oktav aşağıdan duyulur. İnce sesler için sol anahtarı kullanılır. Yaylı çalgılardaki her çeşit renk ve etkiyi kontrbas da sağlayabilir. Yayla yapılan tremoloya sıkça başvurulur. Çalgının telleri uzun olduğu için pizzicato tekniği sıkça uygulanır. Kontrbastan elde edilen doğal doğuşkanlar dolgun, hoş bir etki yaratır. Kontrbasın orkestra içindeki genel görevi, armonideki bas sesleri vermektir. Şimdi de kısaca ‘yay’ (Fr. arche, Alm. Bogen, İng. bow) üzerinde duralım. Yay, yaylı çalgıların ayrılmaz parçasıdır. Sert ağaçtan yapılmış hafif eğik bir çubuğun iki ucu arasına gerilmiş atkuyruğu demetinden oluşur. Yay; alt baştan sağ elle tutularak çalınır. Bu alt başa ‘topuk’, üst başa ise ‘uç’ ya da ‘tepe’ denir. Yayların uzunlukları 70 ile 75 cm arasında değişir. Yay iki şekilde tutulur, birincisi avuç içi aşağıya gelecek şekilde üstten – ki buna Fransız stili yay denir. İkinci ise avuç içi yukarıya gelecek şekilde alttan – buna da Alman stili diyoruz. Yalnızca kontrbas yayı Alman stiliyle çalınır. Diğer çalgılarda yay Fransız stilinde tutulur.